Ustalenie ojcostwa to nie tylko kwestia biologiczna, ale również prawna, mająca istotne konsekwencje dla wszystkich zaangażowanych stron. W świecie, gdzie prawa i obowiązki rodzicielskie są ściśle regulowane przez prawo, rozstrzygnięcie kwestii ojcostwa nabiera szczególnego znaczenia. Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie zawiera szczegółowych regulacji dotyczących ustalenia matki dziecka, ponieważ zazwyczaj tożsamość matki jest oczywista i nie budzi wątpliwości. Z reguły matką jest kobieta, która urodziła dziecko. Jednak w rzadkich i wyjątkowych sytuacjach, takich jak znalezienie dziecka lub jego zamiana w szpitalu, konieczne może być formalne ustalenie macierzyństwa. Takie przypadki są jednak nietypowe i zdarzają się rzadko. W przeciwieństwie do macierzyństwa, kwestia ojcostwa bywa często mniej jednoznaczna, co może skutkować potrzebą jego oficjalnego ustalenia. Jak więc przeprowadzić proces ustalania ojcostwa?
Niniejszy artykuł ma na celu przybliżenie prawnych aspektów tego procesu, wyjaśniając, jak prawo reguluje ustalenie ojcostwa, jakie procedury są stosowane oraz jakie implikacje może to mieć dla osób poszukujących odpowiedzi.

Ustalenie ojcostwa – sposoby

Istnieją trzy sposoby na ustalenie ojcostwa:

1. Domniemanie – jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki (art. 62 § 1 KRiO);
2. Uznanie dziecka – uznanie ojcostwa następuje, gdy mężczyzna, od którego dziecko pochodzi, oświadczy przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, że jest ojcem dziecka, a matka dziecka potwierdzi jednocześnie albo w ciągu trzech miesięcy od dnia oświadczenia mężczyzny, że ojcem dziecka jest ten mężczyzna (art. 73 § 1 KRiO);
3. Sądowe ustalenie ojcostwa – sądowego ustalenia ojcostwa mogą żądać dziecko, jego matka oraz domniemany ojciec dziecka (art. 84 § 1 KRiO).

Obalenie domniemania ojcostwa

Aby obalić domniemanie ojcostwa należy wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa. Powództwo to może wytoczyć mąż matki, lub jego przedstawiciel ustawowy (gdy mąż matki jest całkowicie ubezwłasnowolniony). Sprawę taką można wszcząć w ciągu roku od dnia, w którym mąż matki dowiedział się, że dziecko od niego nie pochodzi. Jednak bezwględny termin na zainicjowanie takiego postępowania to – do dnia osiągnięcia przez dziecko pełnoletności. Podczas takiego postępowania należy wykazać, że mąż matki nie jest ojcem dziecka.

Sprawę o zaprzeczenie ojcostwa swego dziecla może zainicjować także matka dziecka. Podobnie jak w powyższych sytuacjach, ma na to określony termin. Zainicjować takie postępowanie może w ciągu roku od dnia, w którym dowiedziała się, że dziecko nie pochodzi od jej męża. Najpóźniej do dnia osiągnięcia przez dziecko pełnoletności.

Ustalenie ojcostwa a drugi mąż

Należy wskazać, że jeżeli dziecko urodziło się przed upływem trzystu dni od ustania lub unieważnienia małżeństwa, lecz po zawarciu przez matkę drugiego małżeństwa, domniemywa się, że pochodzi ono od drugiego męża. Domniemanie, o którym zostało wspomniane na początku tekstu, jako o jednej z możliwości na ustalenie ojcostwa, nie ma miejsca, gdy dziecko urodziło się w następstwie procedury medycznie wspomaganej prokreacji, na którą wyraził zgodę pierwszy mąż matki (art. 62 § 2 KRiO).

Rola badań DNA W sprawach o ustalenie/zaprzeczenie ojcostwa

Badania DNA odgrywają kluczową rolę w sprawach dotyczących ustalania lub zaprzeczania ojcostwa. Mogą dostarczyć jednoznacznych dowodów w tych delikatnych kwestiach.
Naukowa pewność, którą zapewniają wyniki badań DNA, wnosi do postępowania sądowego argumenty, które na obecnym etapie wiedzy są niepodważalne i wskazują na biologiczne pochodzenie dziecka. Możliwość potwierdzenia lub obalenia pokrewieństwa za pomocą testów DNA jest znacznie wyższa w porównaniu z innymi znanymi metodami przyrodniczymi. W kwestiach dotyczących ustalania lub zaprzeczania ojcostwa, badania DNA umożliwiają jednoznaczne stwierdzenie, czy konkretne dziecko jest potomkiem danego mężczyzny.

Podsumowanie

W świetle powyższych informacji, jasne staje się, że kwestia ustalenia ojcostwa jest procesem wielowymiarowym. Obejmuje on zarówno aspekty prawne, jak i biologiczne. W naszej kancelarii rozumiemy złożoność i wrażliwość tych spraw. Dzięki naszemu doświadczeniu i specjalistycznej wiedzy jesteśmy w stanie świadczyć wsparcie na każdym etapie procesu. Od doradztwa, przez pomoc w gromadzeniu niezbędnych dowodów, aż po reprezentację przed sądem.

Jeżeli masz jakieś wątpliwości w sprawie o ustalenie ojcostwa zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią. Oferujemy profesjonalne doradztwo i wsparcie prawne na każdym etapie postępowania.