Osoba, która została prawomocnie skazana za spowodowanie wypadku komunikacyjnego i była zobowiązana wyrokiem do zapłaty na rzecz pokrzywdzonego zadośćuczynienia, nawiązki bądź naprawienia szkody może wystąpić do Zakładu Ubezpieczeń, z którym w dacie wypadku była zawarta polisa od odpowiedzialności cywilnej (OC), z wnioskiem o zwrot zapłaconej z tego tytułu kwoty.

Stanowisko to było przedmiotem analizy dokonywanej zarówno przez doktrynę, jak i orzecznictwo.

Początkowo Sąd Najwyższy wypowiedział się w tej kwestii negatywnie, wskazując w uchwale z dnia 21 grudnia 2006 r., sygn. akt: III CZP 129/06, że „sprawca wypadku komunikacyjnego, od którego zasądzono nawiązkę na podstawie art. 46 § 2 k.k. i art. 48 k.k. nie może domagać się od ubezpieczyciela- na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów- zwrotu nawiązki zapłaconej pokrzywdzonemu”.

Natomiast aktualna linia orzecznicza, którą zapoczątkowała uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2011 r., sygn. akt: III CZP 31/11, jest korzystna dla skazanych kierowców. Zgodnie z przytoczoną uchwałą, Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że „sprawca wypadku komunikacyjnego, wobec którego zastosowano środek karny polegający na obowiązku naprawienia szkody, może domagać się od ubezpieczyciela zwrotu świadczenia zapłaconego na rzecz pokrzywdzonego”. Pogląd ten utrwalił się w orzecznictwie sądów powszechnych i daje możliwość ubiegania się o zwrot zapłaconej na rzecz pokrzywdzonego kwoty.

Sąd Najwyższy stwierdził, że wykonanie przez sprawcę wypadku komunikacyjnego orzeczonego wobec niego środka karnego w postaci obowiązku naprawienia szkody nie pozbawia go możliwości wystąpienia przeciwko ubezpieczycielowi z roszczeniem regresowym na podstawie umowy obowiązkowego ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej. Nie ma bowiem znaczenia, czy sprawca spełnił świadczenie wobec poszkodowanego dobrowolnie, czy zobowiązany do tego wyrokiem karnym; skoro naprawił szkodę, może domagać się zwrotu spełnionego świadczenia.

Dla podkreślenia należy wskazać, że chodzi tutaj o orzeczone na rzecz pokrzywdzonego świadczenia wynikające z treści art. 46 k.k. Do grupy świadczeń tych zaliczamy nie tylko obowiązek naprawienia w całości lub w części wyrządzonej przestępstwem szkody, ale również orzeczone wyrokiem zadośćuczynienie i nawiązkę. Również nie ma znaczenia, czy owe świadczenia zostały orzeczone na rzecz pokrzywdzonego, czy też na rzecz osoby najbliższej pokrzywdzonego, która w toku postępowania karnego, wobec jego śmierci, wykonywała jego uprawnienia.

Stan prawny aktualny na dzień 3.08.2018 r.

Zapraszamy do kontaktu.