Zawarcie małżeństwa to nie tylko związek emocjonalny, ale i prawny, który wpływa na wiele aspektów życia, w tym na zarządzanie majątkiem. W Polsce standardowym ustrojem jest wspólność majątkowa, jednak coraz więcej par decyduje się na alternatywne rozwiązania takie jak rozdzielność majątkowa czy rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków. Model ten umożliwia indywidualne zarządzanie majątkiem w trakcie trwania małżeństwa przy jednoczesnym zabezpieczeniu interesów ekonomicznych obu stron na wypadek jego zakończenia.

Czym jest rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków?

Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków to umowny ustrój majątkowy, który małżonkowie mogą wybrać, aby zarządzać swoimi finansami podczas małżeństwa. W odróżnieniu od pełnej wspólności majątkowej, gdzie wszystkie zdobyte w trakcie małżeństwa zasoby stają się wspólną własnością, w rozdzielności z wyrównaniem dorobków każdy z partnerów zachowuje niezależność finansową. Kluczowym elementem tego ustroju jest to, że po rozwiązaniu małżeństwa (np. przez rozwód), następuje wyrównanie dorobków – małżonek, który więcej zarobił, przekazuje część swojego dorobku drugiemu małżonkowi, zapewniając tym samym finansową sprawiedliwość.

Cel rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków, czyli po co się ją ustanawia?

Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków to specyficzna forma ustroju majątkowego małżeńskiego, która ma na celu zapewnienie równości ekonomicznej między małżonkami, niezależnie od ich ról społecznych i zawodowych. W tradycyjnym podziale ról często jeden z partnerów (zazwyczaj żona) ogranicza swoją aktywność zawodową na rzecz zajmowania się domem i wychowywania dzieci, co może prowadzić do nierówności w ich sytuacji materialnej po rozwodzie. Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków adresuje ten problem, umożliwiając równy podział majątku nabytego w trakcie małżeństwa, co zapobiega sytuacji, w której małżonek, który poświęcił się opiece nad rodziną, zostaje w gorszej sytuacji finansowej po rozwiązaniu związku małżeńskiego.

Procedura ustanowienia rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków

Ustanowienie rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków wymaga przestrzegania kilku kluczowych kroków, które zapewnią legalność i skuteczność tego ustroju:

Pierwszym i fundamentalnym krokiem jest wspólna decyzja o ustanowieniu rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków. Oboje małżonkowie muszą wyrazić zgodę na tę formę regulacji majątkowej, co manifestuje się poprzez ich podpisy pod umową majątkową.

Kolejnym krokiem jest przygotowanie umowy. Powinna zawierać jasno określone zasady dotyczące zarządzania majątkiem, obliczania dorobków oraz ich podziału w przypadku zakończenia małżeństwa.

Co ważne, umowa majątkowa musi być zawarta w formie aktu notarialnego. Oznacza to, że małżonkowie muszą udać się do notariusza, który dokona formalnego zatwierdzenia dokumentu. Notariusz przeprowadzi przez procedurę, upewniając się, że obie strony rozumieją treść i konsekwencje umowy, co jest kluczowe dla jej ważności prawnej.

Definicja dorobku

Dorobek to zwiększenie wartości majątku, które nastąpiło w trakcie trwania małżeństwa. To, co małżonkowie zarobili, zainwestowali lub oszczędzili po ustanowieniu tego ustroju, jest brane pod uwagę przy obliczaniu wartości dorobku. Ważne jest, że do dorobku nie zaliczamy:

• przedmiotów i wartości nabytych przez dziedziczenie lub darowiznę (chyba że spadkodawca lub darczyńca zdecydował inaczej),
• praw osobistych czy niezbywalnych,
• przedmiotów uzyskanych jako odszkodowanie za uszczerbek na zdrowiu,
• praw autorskich, własności intelektualnej oraz innych podobnych wartości, które są ściśle związane z osobą małżonka.

Co wlicza się do dorobku?

Do dorobku zazwyczaj wlicza się wszelkie aktywa nabyte w trakcie trwania małżeństwa, z wyjątkiem darowizn, dziedziczenia i odszkodowań specjalnych, jak również wartość nakładów finansowych jednego małżonka na majątek drugiego. Ważne jest, aby para miała jasno spisaną umowę, która precyzyjnie określa, które składniki majątku są brane pod uwagę przy obliczaniu dorobku.

Jak oblicza się dorobek?

Proces obliczania dorobku zaczyna się od ustalenia wartości majątku na początku i na końcu okresu, w którym obowiązywała rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków. Obejmuje to wszystkie aktywa minus zobowiązania finansowe.

• Zestawienie wartości początkowej — na dzień ustanowienia ustroju rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków każdy z małżonków dokonuje inwentaryzacji swojego majątku.
• Zestawienie wartości końcowej — na dzień zakończenia ustroju podobnie dokonuje się inwentaryzacji majątku.
• Obliczenie różnicy — różnica między wartością końcową a początkową stanowi dorobek. Jeżeli wartość majątku jednego z małżonków wzrosła bardziej niż drugiego, różnica ta jest dzielona na pół, a odpowiednia część przekazywana jest małżonkowi z mniejszym dorobkiem.

Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków to rozwiązanie, które może być atrakcyjne dla par pragnących zachować niezależność finansową, jednocześnie zabezpieczając finansową równość w przypadku zakończenia małżeństwa. 

Jeśli zamierzasz zawrzeć umowę majątkową małżeńską z wyrównaniem dorobków i masz w związku z tym jakieś pytania — zapraszam do kontaktu.