W życiu prawnym często spotykamy się z sytuacjami, gdzie podjęte decyzje prawne okazują się nie być tym, czego oczekiwaliśmy. Jest to szczególnie istotne w kontekście oświadczeń woli, które stanowią podstawę wielu czynności prawnych. Oświadczenie woli złożone pod wpływem błędu, może prowadzić do niechcianych konsekwencji prawnych. Nie każdy jednak wie, że istnieje możliwość uchylenia się od skutków takiego oświadczenia, aby uniknąć negatywnych następstw. Ten artykuł ma na celu wyjaśnienie, jak można to zrobić i co jest potrzebne, by skutecznie uchylić się od niechcianych konsekwencji prawnych.

Sankcja nieważności bezwzględnej i względnej

Kodeks cywilny w art. 88 przewiduje możliwość unieważnienia skutków oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu, podstępu lub groźby. Warto zrozumieć różnicę między nieważnością bezwzględną a względną. Nieważność bezwzględna występuje w sytuacji, gdy oświadczenie woli jest pozorne lub złożone bez świadomości, lub swobody decyzji, co sprawia, że jest nieważne od początku i nie wywołuje żadnych skutków prawnych. Natomiast nieważność względna dotyczy sytuacji, w których oświadczenie woli zostało złożone pod wpływem błędu, podstępu lub groźby, i wymaga „wycofania decyzji” przez złożenie odpowiedniego oświadczenia.

Uchylenie się od skutków oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu — kto ma do tego uprawnienie?

Prawo do wycofania się z konsekwencji oświadczenia woli, złożonego pod wpływem błędu, przysługuje tylko osobie, która to oświadczenie wydała. Oznacza to, że jeśli ktoś zrobił coś pod wpływem błędu, to tylko ta osoba może zdecydować, żeby unieważnić to, co powiedziała lub zrobiła. Druga strona tej umowy czy transakcji nie ma takiej możliwości.

Jeśli osoba, która się pomyliła, zdecyduje się wycofać swoje oświadczenie woli, to taka decyzja działa wstecz. To znaczy, że cała umowa czy transakcja jest traktowana tak, jakby nigdy nie miała miejsca. Aby to zrobić, trzeba złożyć specjalne pisemne oświadczenie.

Po złożeniu takiego oświadczenia druga strona umowy czy transakcji oraz nawet sąd nie mogą tego zmienić. Sąd może tylko sprawdzić, czy osoba, która się wycofała, zrobiła to poprawnie. Jeśli tak, to sąd musi zaakceptować to wycofanie się.

Oświadczenie woli złożone pod wpływem błędu – jak uchylić się od jego skutków prawnych?

Jeżeli oświadczenie woli zostało złożone pod wpływem błędu, podstępu lub groźby, osoba, która je złożyła, może unieważnić jego skutki prawne poprzez złożenie kolejnego oświadczenia, które wyraźnie wskazuje na chęć anulowania wcześniejszego oświadczenia. Jest to szczególnie ważne, gdy pierwsze oświadczenie nie zostało jeszcze przekazane do odbiorcy, ponieważ w takiej sytuacji drugie oświadczenie powinno być skierowane bezpośrednio do zainteresowanej osoby. W przypadku gdy oświadczenie już dotarło do odbiorcy, konieczne może być podjęcie odpowiednich kroków prawnych, takich jak złożenie pozwu w sądzie.

W jakim terminie należy złożyć oświadczenie?

Unieważnienie skutków oświadczenia woli pod wpływem błędu jest możliwe tylko w określonym terminie. Zgodnie z prawem, oświadczenie o unieważnieniu musi zostać złożone w ciągu roku od dnia, kiedy osoba złożyła oświadczenie pod wpływem błędu, podstępu lub ustąpienia stanu obawy. Ważne jest, aby to oświadczenie zostało złożone w formie pisemnej. Daje to dodatkową pewność i stanowi dowód w razie ewentualnego sporu prawnego.

Kiedy błąd należy uznać za „wykryty”?

Określenie momentu „wykrycia błędu” jest kluczowe dla zrozumienia, kiedy zaczyna biec roczny termin na złożenie oświadczenia o unieważnieniu. Według orzecznictwa, w tym wyroku Sądu Najwyższego, „wykrycie błędu” odnosi się do momentu, w którym osoba zdaje sobie sprawę z jego popełnienia. Jest to ocena subiektywna i zależy od konkretnych okoliczności każdego przypadku. Wykrycie błędu nie jest związane z teoretyczną możliwością uzyskania wiedzy, ale z rzeczywistym uzyskaniem informacji o błędzie, co może być procesem skomplikowanym i wymagającym odpowiednich działań.

Co zrobić, gdy druga strona nie zgadza się z ze złożonym oświadczeniem?

Druga strona nie powinna kwestionować kwestii uchylenia się od skutków prawnych wadliwego oświadczenia. Ale co się dzieje, gdy druga strona nie zgadza się z tym „wycofaniem”? Co jeśli uważa, że osoba wycofująca się nie miała racji?

W takiej sytuacji osoba, która się wycofała, może poprosić sąd o rozstrzygnięcie sprawy. Sąd będzie musiał zdecydować, czy wycofanie się było słuszne, czyli czy rzeczywiście doszło do błędu. Może to się odbyć w procesie sądowym. Wówczas osoba wycofująca się może domagać się na przykład zwrotu tego, co dała drugiej stronie. Może także domagać się stwierdzenia, że stosunek prawny nigdy nie istniał. W takim procesie sąd rozpatrzy wszystkie argumenty i zadecyduje, czy osoba wycofująca się miała rację, czy nie.

Podsumowanie

Podsumowując, jeśli złożyłeś oświadczenie pod wpływem błędu, istnieje możliwość uchylenia się od jego skutków prawnych. Jest to proces wymagający nie tylko świadomości popełnienia błędu, ale również działania w określonym czasie i formie.

W przypadku wątpliwości w tym temacie zapraszam do kontaktu z moją Kancelarią. Pamiętaj, że każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnej analizy.