Testament to dokument, który określa, w jaki sposób majątek ma być podzielony po śmierci osoby go sporządzającej. W niektórych sytuacjach może być on uznany za nieważny. W naszym najnowszym artykule przyjrzymy się, kiedy i na jakiej podstawie testament może zostać uznany za nieważny. Zastanowimy się również nad tym, jakie kroki należy podjąć, aby skutecznie wykazać nieważność testamentu. Zapraszam do lektury, która rzuci światło na te skomplikowane zagadnienia prawne.

Formy dziedziczenia w polskim prawie

Tytułem wstępu chcielibyśmy wyjaśnić, jakie w ogóle są formy dziedziczenia w polskim prawie, ponieważ ta testamentowa nie jest jedyna. Otóż w polskim systemie prawnym rozróżnia się dwie formy dziedziczenia: testamentową i ustawową. Dziedziczenie testamentowe ma miejsce, gdy osoba zmarła pozostawia po sobie testament, który określa sposób podziału jej majątku. Natomiast, w sytuacji braku testamentu, stosuje się dziedziczenie ustawowe. Testament, znany także jako ostatnia wola, musi być sporządzony bez jakichkolwiek wad, aby mógł być uznany za ważny i skuteczny prawnie. W przeciwnym razie testament może zostać zakwestionowany, często przez członków rodziny, jeszcze zanim sprawa trafi do sądu. Wady testamentu mogą mieć różnorodny charakter.

Rodzaje testamentów

Rodzaje testamentów dzielą się na dwie kategorie – testamenty zwykłe oraz szczególne.
Do testamentów zwykły należą: testament własnoręczny, notarialny oraz urzędowy. Z kolei do tych szczególnych zaliczają się: testament ustny, podróżny oraz wojskowy.

W przypadku każdego rodzaju testamentu obowiązują określone przepisy dotyczące jego formy. Jeśli testament nie zostanie sporządzony zgodnie z tymi przepisami, może zostać uznany za nieważny.

Nieważność testamentu, czyli jakie wady może mieć testament?

Testament jest nieważny, jeżeli został sporządzony:

• w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli;
• pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści;
• pod wpływem groźby. (art. 945 Kodeksu cywilnego)

Powyższy artykuł określa zatem 3 główne przesłanki, które mogą spowodować, że testament zostanie uznany za nieważny. Należą do nich:

Nieprawidłowości w formie testamentu

Aby testament był ważny, musi zostać sporządzony w jednej z dozwolonych przez prawo form. Do tych form należą: testament własnoręczny, akt notarialny lub forma ustna w szczególnych okolicznościach. Testament, który nie jest zgodny z tymi wymogami formy, może zostać uznany za nieważny. Na przykład, testament własnoręczny musi być własnoręcznie napisany, datowany i podpisany przez spadkodawcę, a brak któregokolwiek z tych elementów może skutkować nieważnością.

Brak zdolności do dokonywania czynności prawnych

W chwili sporządzania testamentu spadkodawca musi mieć pełną zdolność do czynności prawnych i być w stanie zrozumieć znaczenie oraz konsekwencje swoich działań. Testament może być nieważny, jeśli spadkodawca był niezdolny z powodu choroby psychicznej, zaburzeń świadomości lub innych okoliczności uniemożliwiających świadome i wolne wyrażenie woli.

Wady w oświadczeniu woli

Jeżeli testament został sporządzony pod wpływem błędu, groźby, podstępu, przymusu, czy też wykorzystania zaufania, wówczas mówimy o wadach woli. Każdy z tych czynników może spowodować nieważność testamentu, ponieważ świadczyłyby o tym, że oświadczenie woli nie zostało złożone w sposób wolny i świadomy.

Nieważność testamentu — jak sprawdzić, czy testament jest sfałszowany?

Stwierdzenie nieważności testamentu z powodu jego sfałszowania może mieć poważne konsekwencje dla spadkobierców. Dlatego warto wiedzieć, jak sprawdzić, czy testament jest podrobiony.
Oto kilka wskazówek, które mogą pomóc w stwierdzeniu, czy testament jest sfałszowany:

• Sprawdź, czy testament został sporządzony w odpowiedniej formie. W przypadku testamentu własnoręcznego sprawdź, czy został napisany w całości przez spadkodawcę, czy zawiera wszystkie wymagane elementy, takie jak data, podpis spadkodawcy i miejsce sporządzenia testamentu;
• Porównaj podpis spadkodawcy na testamencie z jego innymi podpisami. Jeśli podpis na testamencie różni się znacząco od innych podpisów spadkodawcy, może to być sygnał, że testament jest podrobiony;
• Zwróć uwagę na błędy w testamencie. Jeśli w testamencie znajdują się błędy stylistyczne lub gramatyczne, może to wskazywać na to, że testament nie został napisany przez spadkodawcę;
• Skontaktuj się z biegłym grafologiem. Biegły grafolog może pomóc w ustaleniu, czy podpis na testamencie został złożony przez spadkodawcę.

Kontakt z prawnikiem może być również pomocny, jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o swoich prawach i obowiązkach. Prawnik może udzielić Ci informacji na temat obowiązujących przepisów i procedur, dlatego zachęcam do kontaktu z moją Kancelarią.

Nieważność testamentu — podsumowanie

Wady testamentu mogą mieć poważne konsekwencje. Jeśli testament zostanie uznany za nieważny, spadkodawca nie będzie miał możliwości dysponowania swoim majątkiem po śmierci. W takiej sytuacji majątek spadkowy będzie podlegał dziedziczeniu ustawowemu.

Aby uniknąć wad testamentu, warto sporządzić go w formie aktu notarialnego. Testament notarialny jest bezpieczny, ponieważ sporządza go notariusz, który jest zobowiązany do przestrzegania przepisów prawa.