Często występującym po rozwodzie problemem jest to, jak podzielić majątek pomiędzy byłymi małżonkami. Punktem wyjścia zwykle staje się pytanie, czy podział majątku musi być równy.

Zgodnie z art. 43 § 1 k.r.o., zasadą jest, że oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Oczywiście o takich udziałach można mówić dopiero po ustaniu wspólności majątkowej, co następuje z momentem prawomocnego orzeczenia rozwodu (ewentualnie w razie ustanowienia rozdzielności majątkowej w trakcie trwania związku małżeńskiego). W czasie trwania wspólności majątek jest objęty wspólnością łączną, która ma charakter bezudziałowy.

Kiedy zatem możliwe jest odejście od zasady równości udziałów i podzielenie majątku na nierówne części? Otóż zgodnie z art. 43 § 2 k.r.o., z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku.

Wielokrotnie podkreślano w orzecznictwie Sądu Najwyższego, że odejście od zasady równości udziałów możliwe jest tylko wtedy, gdy małżonek przeciwko któremu jest skierowane takie żądanie, w sposób rażący i uporczywy nie przyczynia się do powstania bądź powiększenia majątku wspólnego stosownie do swoich sił i możliwości zarobkowych. Przykładowo, za ważne powody w rozumieniu art. 43 § 2 k.r.o. uznaje się fakt trwonienia majątku przez jedno z małżonków, alkoholizm, narkomanię, hazard czy tez dokonywanie ryzykownych operacji finansowych.

Warto podkreślić, że zachowanie małżonka, któremu zarzuca się takie negatywne działania, musi mieć charakter rażący i uporczywy. Nie w każdym zatem przypadku istnienia różnicy w przyczynianiu się do powiększenia majątku wspólnego będzie można zastosować art. 43 § 2 k.r.o. Przepis ten nie znajdzie zastosowania także w sytuacji, gdy jeden z małżonków nie przyczynia się do powstania majątku wspólnego z przyczyn obiektywnych, niezależnych od jego woli (np. z powodu choroby czy nieporadności życiowej).

Należy również pamiętać, że zgodnie z art. 43 § 3 k.r.o., przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym. Przyczynianie się do powstania majątku wspólnego nie może być zatem rozumiane wyłącznie jako uzyskiwanie środków finansowych, lecz może również polegać na podjęciu osobistych starań o dobro rodziny.

Stan prawny na dzień 09.08.2020 r.

W przypadku pytań lub wątpliwości, zapraszamy do kontaktu.